Europese en Vlaamse wetgeving schrijven voor dat de waterlopen in 2015 een goede kwaliteit moeten hebben. Zowel de waterkwaliteit als de biodiversiteit zal er op moeten vooruitgaan. Met het project ‘Onze Dommel’ zoeken alle belanghebbende mogelijkheden om de biodiversiteit in en rond de Dommel te versterken. Het project vindt plaats in Peer vanaf de bron van de Dommel (Siberië) tot aan de samenvloeiing met de Kleinbeek (Molhem)
Het unieke van dit project is dat we vanaf nul beginnen. We gaan niet uit van uitgewerkte plannen, maar van de input van landbouwers, natuurliefhebbers en bewoners. Deze methode is nieuw. Interactie en participatie spelen een centrale rol.
Bezint eer ge begint…
Met het project ‘Onze Dommel’ willen we zoveel mogelijk mensen actief betrekken bij het beheer van de Dommel. Dit vraagt natuurlijk een goed plan van aanpak. Eerst moesten we achterhalen hoe de verhoudingen tussen de verschillende sectoren zijn. Daarom voerde Teun van Esch, student aan de Universiteit van Wageningen, een zogenaamde ‘stakeholderanalyse’ uit. Uit elke sector werden mensen geïnterviewd. Door het positieve resultaat van deze stakeholderanalyse werd het licht op groen gezet voor de opmaak van een communicatieplan.
Het communicatieplan bevat een overzicht van de stappen die achtereenvolgens genomen moesten worden. Dit plan werd opgesteld door Erik van Slobbe, eveneens verbonden aan de Universiteit van Wageningen en expert in participatie. Als moderator werd Lieve Maes aangesteld. Haar taak was om de vergaderingen in goede banen te leiden.
Deze participatieve werkwijze is een primeur in Vlaanderen. Daarom is het interessant om de ontwikkelingen en de resultaten nauw te volgen. Meike Coonen, studente aan de Universiteit van Wageningen is daarom bij het project betrokken. Zij zal onderzoeken of deze participatieve methode voor herhaling vatbaar is.
Een wandeling als startsein
Het idee was dat alle mensen mogen meedenken over het beheer van hun Dommel. Daarom gingen we op zoek naar meningen, visies, maar vooral ideeën en voorstellen over hoe de Dommel er in de toekomst moet uitzien. De watering de Dommelvallei organiseerde op 5 februari een wandeling langs de Dommel. Deze wandeling werd eveneens bijgewoond door gedeputeerde Frank Smeets en burgemeester Theo Kelchtermans.
1ste en 2de stakeholdervergadering
Tijdens en na de wandeling kon iedereen zich kandidaat stellen om deel te nemen aan de werkgroepen. Tussen februari en april werden er 3 stakeholdervergaderingen georganiseerd. Tijdens deze vergaderingen werd onderzocht waar er kleine verbeteringswerken mogelijk zijn en hoe we de jaarlijkse ruimingswerken natuurvriendelijker kunnen uitvoeren.
Op de stakeholdervergadering waren 20 deelnemers aanwezig, waaronder landbouwers, natuurliefhebbers en geïnteresseerden. Tijdens de eerste vergadering werden ideeën verzameld over de toekomst van de Dommel. De vele gesprokkelde ideeën werden in de tweede sessie nader bediscussieerd.
Technische commissie
De voorstellen waarover geen consensus was, werden niet verder meegenomen. De andere voorstellen werden door de technische commissie verder uitgewerkt. Daar is een actieplan uit voortgekomen. Dit actieplan werd tijdens de 3de bijeenkomst gepresenteerd en besproken
3de stakeholdervergadering
De stakeholders evalueerden het actieplan dat door de technische commissie en watering werd samengesteld op basis van de output van de eerste twee bijeenkomsten. Iedereen kon waar nodig nog aanvullingen of opmerkingen geven. Het actieplan bevat acties op korte, middellange en lange termijn;
* Korte termijn (0- 2 jaar)
- Drie vismigratieknelpunten oplossen: vanaf Ruitersbaan tot Creemerdijk
- Aangepast maaibeheer
- Verwijderen oude betuining tussen Goudberg en Steenweg Wijchmaal
- Creatie van natuur: perceelshoek Siberië + perceel aan Croxdijk
- Opvolging zwerfvuil + overstorten
* Middellange termijn (2-5 jaar)
- Oplossen resterende vismigratieknelpunten
- Agrarisch stuwpeilbeheer stroomopwaarts de Ruitersbaan
* Lange termijn (+ 5 jaar)
- Hermeandering Gerismolen met oplossing vismigratieknelpunten
- Opvolging zwerfvuil + overstorten
En nu…
De watering zal de voorgestelde acties nu administratief verwerken en uitvoeren. Na de uitvoering wordt een slotwandeling voor het grote publiek georganiseerd. De stakeholders zullen de acties blijven opvolgen en waar nodig bijsturen.
Om de effecten van de werken op de biodiversiteit na te gaan, wordt de populatie van vissen, libellen en vlinders planten opgevolgd.
Dit project wordt gefinancierd met steun van de provincie Limburg, stad Peer, watering De Dommelvallei, Werkgroep Isis vzw en Natuurpunt Meeuwen-Gruitrode en Peer.